این بیماری بخصوص در زنان بسیار شایع است. حدود ۲۵ درصد از کل بزرگسالان دارای واریس هستند. در بیشتر موارد، واریس در پاها ظاهر می‌شود. رگ‌های واریسی به طور معمول متورم، بزرگ و دارای رنگ مایل به آبی یا بنفش یا قرمز و  اغلب دردناک هستند.

علل واریس

واریس هنگامی رخ می‌دهد که رگ‌ها به درستی کار نکنند. رگ‌ها دارای دریچه‌های یک طرفه هستند که مانع از گردش خون به عقب می‌شود. وقتی این دریچه‌ها از بین بروند، خون به جای حرکت به سمت قلب، شروع به تجمع در رگ‌ها می‌کند. رگ‌ها بزرگتر می‌شوند. رگ‌های واریسی اغلب روی پاها تأثیر می‌گذارند. رگ‌های این مناطق دورتر از قلب هستند و جاذبه جریان خون را به سمت بالا سخت‌تر می‌کند.

برخی از دلایل احتمالی واریس شامل موارد زیر است:

-  بارداری

- یائسگی

-  سن بالای ۵۰ سال

-  ایستادن طولانی مدت

-  چاقی

-  سابقه خانوادگی واریس

اکثر موارد  واریس با سنگینی و درد مبهم و گنگ در پا همراه است که با ایستادن طولانی مدت واضح تر میشود ، در مراحل اولیه بیماری واريس حتی قبل از دیده شدن رگهای واریسی حس سنگینی و درد پا  توسط بیماران بیان می شود هرچند در برخی افراد ، واريس هیچگونه تظاهر بالینی ندارد.

وریدهای واريسی بزرگ، با ظاهری طنابی شکل یا همچون شاخه های درخت در پوست تظاهر می یابد. علامت درد و سنگینی پا از جمله شکایتهای شایع بیماران مبتلا به واریس هست . در برخی افراد قبل ااز اینکه ظاهر وریدها دستخوش تغییر واضح شود، درد و سنگینی در پاها فرد را متاثر می سازد. از دیگر علایم شایع واريس می توان به سندرم پای بیقرار یا همان حرکت مداوم پاها اشاره کرد البته این علامت تنها ناشی از بیماری واریس نیست، گرفتگی عضلات پا در حین خواب، تغییر رنگ مایل به قهوه ای پوست در ناحیه مچ پا ، خارش، ورم پا و زخمهای پوستی از دیگر علایم واریس هستند. البته لازم به ذکر است، که این علایم برای تشخیص قطعی واريس نیاز به بررسی تشخیصی دارند و نمی توان تنها با رویت این علایم به نتیجه قطعی رسید. آنچه مسلم است این علایم به عنوان زنگ خطری برای پیگیری و مراجعه به پزشک جهت تشخیص نهایی هستند تا از عوارض جانبی همچون زخم پا و فلبیت (لخته) پیشگیری شود و اقدامات درمانی مورد نیاز صورت گیرد.

انواع واریس چیست

واریس انواع مختلفی از جمله خفیف، متوسط و پیشرفته دارد که در موارد شدید، عروق خیلی برجسته و کبود می شود و برگشت خون قطع و یا نزدیک به قطع شدن است و باعث خونریزی و ضایعات پوستی می شود.

تسهیل برگشت خون از سیاهرگ به قلب توسط یک سری از دریچه های لانه کبوتری در سیاهرگ ها انجام می شود و هر زمان که این دریچه ها با مشکلی مواجه شوند واریس به وجود می آید.وی با اشاره به این که عامل یاد شده، یکی از عمده ترین علل ابتلا به واریس است، هر گونه عاملی که کار سیاهرگ ها را با اختلال مواجه کند، علتی برای ظهور واریس محسوب می شود؛ به عنوان نمونه، چاقی و اضافه وزن به ویژه در اطراف شکم، فشار اضافى را بر وریدهاى ساق پا تحمیل مى کند.

بارداری در زنان و همچنین ایجاد توده ها و تومورهایی که در ناحیه لگن و شکم به وجود می آید هم می تواند یکی از عوامل ابتلا به واریس محسوب شود.

مشاغلی که فرد مجبور می شود به واسطه انجام فعالیتی به مدت طولانی بایستد هم از جمله مهم ترین عوامل در بروز واریس است به گونه ای که افرادی که در چنین حرفه ها و مشاغلی مشغول به کار هستند باید خیلی بیشتر از دیگران، اصول ایمنی را رعایت و برای حفظ سلامت خود تلاش کنند.

روش های درمان واریس چیست

درمان های دارویی تقریباً در واریس جایی ندارند، در زیر به معرفی روشهای درمان واریس می پردازیم.

۱- درمان اسکلروتراپی واریس

در این روش پزشک داروهایی را داخل رگ ترزیق می کند که باعث بسته شدن و انسداد دهانه رگ می شوند. تعداد جلسات ۲-۶ و فواصل آن ۸-۱۲ هفته می باشد. عوارض این درمان تغییر رنگ در محل رگ درمان شده، ایجاد عروق شبکه ای جدید و در برخی موارد زخم پوستی است.

۲- درمان واریس توسط لیزر

لیزرهای YAG ،PDLو IPL بر حسب قطر و عمق رگ متسع به کار می روند. دوباره چند جلسه درمان آن هم به فاصله ۲-۱ ماه مورد نیاز است. در این روش رگ غیر طبیعی در اصطلاح منفجر می شود و به طور طبیعی تا ۱ هفته بیمار در محل آن کبودی خواهد داشت. لیزر، درمان انتخابی جهت عروق دور مچ پا و نیز بیمارانی است که در روش اسکلروتراپی دچار عارضه شده اند.

۳- درمان  واریس با عمل جراحی

در کنار تمام این درمان ها پوشیدن جوراب واریس ضروری است. بهتر است بیمار دو جفت جوراب را به صورت هر روز یک جفت و یک روز در میان استفاده کند. شستشو با آب سرد بوده و حرارت مستقیم به جوراب ها داده نشود. در این صورت جوراب ها تا ۶ ماه قابل استفاده هستند. از آویزان بودن پا به مدت طولانی نظیر روی صندلی نشستن و نیز ایستادن های دراز مدت که باعث راکد ماندن خون داخل عروق می شود باید پرهیز شود. نکته جالب در مورد این درمان های ساده خانم هایی هستند که به صورت ژنتیک استعداد تشکیل واریس اندام تحتانی را دارند. این خانم ها با رعایت یک سری نکات ساده در زندگی روزمره، دوران بارداری و نیز در صورت مصرف داروهای هورمونی می توانند تا حد زیادی جلوی تشکیل عروق غیر طبیعی را بگیرند. به هر حال اهمیت این مراقبت های ساده پیشگیری از ایجاد عروق غیر طبیعی جدید است.

آیا می‌توان از واریس پا پیشگیری کرد؟

از نشستن یا ایستادن طولانی مدت بپرهیزید

نشستن یا ایستادن در یک وضعیت، آن هم برای مدت طولانی، حرکت خون به سمت قلب و بر خلاف جاذبه را سخت می‌کند. این کار باعث افزایش فشار خون در رگ‌ها می‌شود. این امر در نهایت منجر به نشت خون از رگ‌ها در اطراف قوزک، کف و ساق پا شده و در اغلب اوقات دردناک و متورم می‌شود. حرکت کردن فشار وریدی را کم کرده و جریان خون را بهبود می‌بخشد. اگر پشت میز نشین هستید و انبوهی از مشغله نمی‌گذارد تا از پشت میز تکان بخورید، می‌توانید تمرینات ساده زیر را انجام دهید:

• - پاهایتان را بازی دهید.
• - قوزک خود را بکشید.
• - زانوهای خود مانند حالت رژه رفتن خم کنید.
• - سعی کنید برای سه بار در روز وهر بار 15 دقیقه پاهای خود را بالا بیاورید. اگر پاها را از قلب خود بالاتر بیاورید باعث بی اثر شدن جاذبه زمین خواهید شد. در نتیجه جریان خون بهتر و تورم قوزک پای کمتری خواهید داشت.

-  از جوراب واریس استفاده کنید

جوراب واریس می‌تواند در حفظ حالت و موقعیت مناسب دریچه‌های وریدی به شما کمک کنند. استفاده از این جوراب‌ها باعث تسهیل در عملکرد رگ‌ها شده و نشت خون، تورم و درد را کاهش می‌دهد. همچنین ممکن است پس از استفاده از این جوراب‌ها، گرفتگی عضلات در شب کمتر به سراغتان بیاید. انواع مختلفی از جوراب واریس بر حسب میزان فشار آن وجود دارد که می‌توانید بسته به میزان آسیب دیدگی رگ‌هایتان از آنها استفاده کنید. پیش از انتخاب جوراب بر حسب میزان فشار با پزشک خود مشورت کنید. در این جوراب‌ها چهار درجه فشردگی وجود دارد: سست، متوسط، تنگ، خیلی تنگ.

- در پیش گرفتن سبک زندگی سالم

واریس می‌تواند بخاطر عوامل احتمالی خطر پیش آید که در حیطه توانایی شما برای پیشگیری از آنها نیست. به همین دلیل، باید زندگی سالمی را در پیش گرفت تا از آسیب‌های بیشتر به رگ‌ها جلوگیری کرد. چاقی به همراه فشار خون بالا یکی از عوامل تشدید کننده واریس است. مصرف غذاهای سالم سرشار از کربوهیدرات، میزان مورد نیاز پروتئین و چربی‌های سالم بهترین شیوه پیشگیری از وخامت بیشتر واریس است. از مصرف غذاهای پرنمک پرهیز کنید و غذاهای حاوی فیبر و پتاسیم را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. به اندازه کافی آب بنوشید، آبرسانی کافی به بدن یعنی خون‌رسانی بهتر

- ورزش کردن باید جزئی از عادت‌های شما باشد

موثرترین ورزش برای پیشگیری از واریس پا، راه رفتن است. یوگا نیز یکی دیگر از ورزش‌های بسیار موثر در پیشگیری از واریس پا است. در یوگا شما می‌تواند انواع حرکاتی را انجام دهید که پاهایتان را بالاتر از قلبتان می‌آورد. به این حرکات وارونگی گفته می‌شوند، از جمله این حرکات می‌توان به روی سر ایستادن، روی شانه ایستادن و پاها را به دیوار تکیه دادن اشاره کرد. یوگا همچنین می‌تواند عمیق‌ترین لایه‌های عضلات را در ساق و همسترینگ کش دهد. عضلات عمقی می‌توانند تا حدودی به عملکرد بهتر دریچه‌های وریدی کمک کنند. از این حرکات کششی می‌توان به Downward-Facing Dog Pose، اکثر حرکات خم کردن زانو و حرکت سلام به خورشید اشاره کرد. سایر ورزش‌های مفید عبارتند از: شنا و دوچرخه سواری

- وضعیت‌های خوابیدن برای زنان باردار

بارداری یکی از اصلی‌ترین دلایل واریس پا است. خوابیدن بر پهلوی چپ می‌تواند از بروز واریس پا جلوگیری کرده و علائم آن را در صورت ابتلا کاهش دهد. این وضعیت خوابیدن به کاهش فشاری که رحم به رگ‌های بزرگ خونی در ناحیه لگن وارد می‌کند، کمک کند. این رگ‌ها در سمت میانه راست بدن قرار دارند.